Barcelona luôn được kết nối với hình ảnh của bóng đá toàn cầu, mang tên tiki taka. Đây là lối chơi bóng đá đặc trưng nhất, khiến người ta yêu mến do sự hoàn hảo và tuyệt vời của nó. Tiki taka đã giúp Barcelona đạt được rất nhiều danh hiệu quan trọng trong và ngoài nước, đồng thời cũng tạo ra các siêu sao bóng đá đương đại như Iniesta, Xavi và Lionel Messi.
Không chỉ ở Barcelona mà lối chơi tiki taka còn được áp dụng rộng rãi trong đội tuyển Tây Ban Nha và trên toàn thế giới. Đó là một loại bóng đá nghệ thuật, mang lại cảm giác tuyệt vời cho khán giả. Vì vậy, hiểu rõ tiki taka là gì và cách áp dụng nó là điều cần thiết để đạt được thành công trong bóng đá.
Định nghĩa tiki taka là gì?
Chiến thuật Tiki taka trong tiếng Tây Ban Nha được viết là Tiqui-taca. Tiqui có nghĩa là chuyền và taca có nghĩa là chạy. Vì vậy, theo cách diễn đạt tự nhiên trong tiếng Việt, chiến thuật Tiki taka có thể hiểu là chiến thuật chuyền và chạy. Dựa vào tên gọi, ta có thể lý giải được đặc điểm nổi bật của chiến thuật này.
Chiến thuật Tiki taka bao gồm các đường chuyền ngắn, ban bật liên tục giữa các cầu thủ. Các cầu thủ chuyển động không ngừng để tạo khoảng trống cho đồng đội, đồng thời khuấy động đối phương với sự linh hoạt và hoán đổi vị trí. Những yêu cầu quan trọng trong chiến thuật Tiki taka là sự nhanh nhẹn, khả năng kiểm soát bóng tốt cùng với độ chính xác cao trong chuyền bóng.
Khoảng cách di chuyển và vị trí đứng của các cầu thủ không được quá xa nhau để đảm bảo tính hiệu quả trong việc chuyền bóng và tạo áp lực lên đối thủ khi cần thiết. Tóm lại, Tiki taka là một chiến thuật bóng đá, trong đó các cầu thủ liên tục chuyền bóng cho nhau và di chuyển không ngừng, nhằm tạo khoảng trống để thực hiện tấn công.
Barcelona và đỉnh cao cùng lối đá tiki taka
Năm 2008, Pep Guardiola gia nhập Barcelona. Sau bốn năm lãnh đạo đội bóng này, huấn luyện viên người Tây Ban Nha đã thực hiện một cuộc cách mạng cho Barcelona. Ông đã đưa Barcelona từ một tập thể yếu kém và lộn xộn trở thành một trong những đội bóng mạnh nhất châu Âu với phong cách tiki taka mềm mại và khéo léo.
Trong thời gian ông dẫn dắt, tiki taka và Barcelona đã trở thành nỗi ám ảnh với mọi hàng phòng ngự. Họ giành được tất cả các danh hiệu cao quý ở mọi giải đấu họ tham dự. Tiki taka đã đạt đến đỉnh cao của sự hoàn hảo khi ai đó nhắc đến nó, người ta liên tưởng đến Barcelona và những pha kỹ thuật xuất sắc mà đội bóng xứ Catalan thể hiện suốt thời gian đó.
Trong giai đoạn những năm 2010, bất cứ đối thủ nào đến sân Nou Camp để thi đấu đều phải đối diện với sự toan tính khó đoán của Barcelona. Hầu hết các đội đều không thể rời Nou Camp với chiến thắng, bởi đây là nơi thiêng liêng không thể xâm phạm.
Sự thành công của Barcelona trong việc áp dụng phong cách tiki taka không thể thiếu sự đóng góp to lớn của các cá nhân hàng đầu của bóng đá thế giới. Những ngôi sao như Dani Alves, Gerard Pique, Xavi, Iniesta, Carles Puyol hay Lionel Messi đã tạo nên một Barcelona với phong cách bóng đá hoàn hảo. Đây là một lối chơi đẹp mắt từ sân cỏ cho đến màn hình nhỏ. Đến ngày nay, sau hơn một thập kỷ, chưa có đội bóng nào có thể tái hiện được thời kỳ hoàng kim của Barcelona và phong cách tiki taka.
Bên cạnh đó, huấn luyện viên trưởng của đội bóng, Pep Guardiola, đã trở thành một thiên tài trong việc thực hiện chiến thuật tiki taka. Mặc dù ông không phải là người sáng lập phong cách này, nhưng ông đã biến nó thành một trường phái bóng đá đỉnh cao mà người ta vẫn luôn nhắc đến cho đến ngày nay. Các fan hâm mộ đều cho rằng, nếu không có Pep Guardiola, tiki taka sẽ không còn tồn tại như chúng ta từng biết.
Cách vận hành lối đá tiki taka là gì?
Tiki taka là niềm tự hào của Barcelona, đã gây sốt và đánh bại mọi đối thủ trên toàn cầu. Nhiều đội bóng và huấn luyện viên đã học và sao chép lối đá này của Pep.
Tuy nhiên, cũng không thiếu những HLV tìm cách khắc chế Tiki taka. Để chống lại điều này, quy tắc 6 giây nổi tiếng đã được áp dụng. Nó yêu cầu các cầu thủ thực hiện Tiki taka phải giành lại quả bóng trong vòng 6 giây sau khi mất nó, càng nhanh càng tốt. Nếu không thể giành lại bóng trong 6 giây, đội hình sẽ phải lùi về phòng thủ.
Điều này là do trong khoảng thời gian đó, đối phương có thể giành quả bóng và thay đổi tình thế. Đó là cơ hội tốt nhất để chiếm lại bóng, nếu thất bại, đội phải chuyển sang lối chơi phòng ngự. Mặc dù Tiki taka không còn độc tôn như trước đây, nó vẫn là một trong những chiến thuật hàng đầu của bóng đá trong thế kỷ mới. Tiki taka đơn giản là cách chơi bóng mượt mà nhất, đẹp như Barcelona.
Thời kỳ cực thịnh của Tiki Taka
Trong quá khứ, tiki taka là kỹ thuật mà các fan hâm mộ bóng đá luôn mong muốn thấy đội bóng yêu thích của họ thực hiện. Tuy nhiên, để phát huy sức mạnh tối đa của tiki taka, ít nhất phải có ba cầu thủ có tài năng tương tự như Messi, Iniesta và Xavi trong đội.
Không cần phải nhắc lại quá nhiều, chúng ta đều biết rằng đội tuyển Tây Ban Nha và Barcelona đã thành công như thế nào với Tiki taka. Tuy nhiên, cần hiểu thêm rằng Tiki taka là nỗi ám ảnh của bóng đá Anh. Tiki Taka cũng là chuyền và chạy nhưng lại khắc chế cứng lối đá chạy và tạt của người Anh.
Chính vì vậy, vào giai đoạn đỉnh cao của nó vào những năm 2009 và 2011, Man United đã phải chịu thất bại trước Barcelona trong cả hai trận chung kết Champions League. Đó cũng là thời kỳ hoàng kim của Blaugrana.
Pep Guardiola là người thành công nhất với lối đá tiki taka
Pep Guardiola được coi là nhà huấn luyện thành công nhất trong việc phát triển và thực hiện triết lý tiki taka, khi đạt được nhiều danh hiệu xoay quanh phong cách chơi kết hợp giữa chuyền và chạy của Barca trong giai đoạn 2009-2011.
Theo quan điểm của Guardiola, sự kiểm soát bóng là yếu tố quan trọng để xác định thành bại của một đội. Khi đối phương không thể kiểm soát bóng, họ sẽ càng ít cơ hội gây áp lực và chiến thắng. Triết lý Tiki taka không yêu cầu các cầu thủ quá cao lớn, mà thay vào đó, đòi hỏi những cầu thủ kỹ thuật và khéo léo, phối hợp ăn ý nhịp nhàng trong từng pha di chuyển và từng đường chuyền.
Mặc dù Pep Guardiola đã cố gắng đưa triết lý tiki taka vào Bayern Munich và Man City nhưng kết quả không như ý muốn. Trước khi gia nhập Man City vào năm 2016, rất nhiều người đã tin rằng tiki taka sẽ tỏa sáng tại Man City nhờ sự hiện diện của các cầu thủ kỹ thuật như David Silva, Raheem Sterling và Kevin de Bruyne. Tuy nhiên, thực tế lại không đơn giản như vậy, Man City của Guardiola gặp phải khó khăn trong việc phối hợp nhanh và chuẩn xác.
Thực tế chứng minh rằng đội hình của Barcelona giai đoạn 2009-2011 mới thực sự phù hợp với triết lý tiki taka của Guardiola. Đó là thời điểm Lionel Messi tỏa sáng với những pha xử lý đầy mê hoặc, cùng với cặp tiền vệ trung tâm Andres Iniesta – Xavi với những đường chuyền chết người, và các hậu vệ Gerard Pique và Dani Alves với khả năng phòng thủ và tham gia tấn công xuất sắc.
Xavi, Iniesta và Messi là nguồn cảm hứng cho lối chơi tiki taka dưới sự dẫn dắt của HLV Guardiola. Ba cầu thủ này không chỉ giỏi trong việc xử lý bóng, mà quan trọng hơn, họ gần như có sự ăn ý thần giao cách cảm trên sân. Với những thành tựu này, Pep Guardiola được coi là chiến lược gia thành công nhất trong việc đưa triết lý tiki taka trở thành một biểu tượng văn hoá bóng đá thế giới.
Tiki Taka dần mất đi vị thế trong bóng đá đương đại
Như đã được đề cập bởi XoilacTV, thậm chí đội bóng kỹ thuật cao như Man City cũng không thể thi triển lối đá tiki taka hiệu quả. Điều này cho thấy việc tái hiện sự thống trị của Barca với tiki taka là điều vô cùng khó khăn.
Trong đội hình Barca thời kỳ hoàng kim, Busquets là một bậc thầy trong việc chuyền bóng chính xác và ổn định, không ai sánh bằng Iniesta và Xavi khi có bóng trong chân, và Lionel Messi là một quái vật trên sân cả. Bốn cầu thủ này đã cùng nhau tạo nên một khối kim cương hoàn hảo để triển khai lối đá tiki taka, giúp Barcelona thống trị thế giới và giành tất cả những danh hiệu cao quý.
Mặc dù đã trải qua hơn một thập kỷ, nhưng đến nay vẫn chưa có đội bóng nào tái hiện lại sự thống trị của Barcelona và lối đá tiki taka hủy diệt ngày nào. Chúng ta cũng có thể khẳng định rằng HLV Pep Guardiola là một thiên tài chiến thuật với việc đưa tiki taka lên đỉnh thế giới. Mặc dù ông không phải là người khai sinh ra lối chơi này, nhưng ông đã biến nó thành một chiến thuật bóng đá đỉnh cao.
Không thể phủ nhận rằng nếu thiếu vắng Pep Guardiola, tiki taka có lẽ sẽ không tồn tại như những gì chúng ta biết đến ngày nay. Mặc dù nó đã phần nào mất đi vị thế, tiki taka vẫn là một trong những chiến thuật bóng đá xuất sắc nhất mọi thời đại.
